I. Giới thiệu chung về giày bảo hộ (Safety Shoes)
Giày bảo hộ (Safety Shoes) là loại giày đặc biệt được thiết kế để bảo vệ bàn chân người lao động khỏi các mối nguy hiểm tại nơi làm việc như vật nặng rơi, vật sắc nhọn đâm xuyên, hóa chất độc hại, nhiệt độ cao và các yếu tố nguy hiểm khác. Khác với giày thông thường, giày bảo hộ được chế tạo tuân theo các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt, đảm bảo tính an toàn tối đa trong môi trường làm việc đặc thù.
Vai trò của giày bảo hộ trong việc đảm bảo an toàn lao động là vô cùng quan trọng. Theo báo cáo của Cục An toàn Lao động Việt Nam năm 2024, có tới 35% tai nạn liên quan đến chân tại nơi làm việc có thể tránh được nếu người lao động sử dụng giày bảo hộ đạt chuẩn. Số liệu thống kê từ Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cũng cho thấy, việc sử dụng giày bảo hộ đúng cách giảm tới 60% tỷ lệ chấn thương chân nghiêm trọng trong các ngành công nghiệp nặng.
Theo Nghị định số 39/2024/NĐ-CP về an toàn lao động, nhiều ngành nghề bắt buộc người lao động phải sử dụng giày bảo hộ, bao gồm: xây dựng, khai thác mỏ, luyện kim, hóa chất, dầu khí, sản xuất công nghiệp, điện lực, dệt may và chế biến thực phẩm. Đặc biệt, đối với các công việc có nguy cơ cao như làm việc trên cao, tiếp xúc với hóa chất độc hại hoặc vận hành máy móc nặng, giày bảo hộ không chỉ là trang bị bảo hộ lao động bắt buộc mà còn là yếu tố quyết định đến tính mạng người lao động.
II. Cấu tạo, chất liệu và tính năng cốt lõi của giày bảo hộ
Giày bảo hộ có cấu trúc đặc biệt với từng bộ phận được thiết kế để đáp ứng các yêu cầu bảo vệ nghiêm ngặt. Mũi giày thường được làm từ thép hoặc composite, có khả năng chịu lực va đập lên đến 200 Joule, tương đương với vật nặng 20kg rơi từ độ cao 1 mét. Thân giày bao gồm nhiều lớp vật liệu khác nhau, từ lớp ngoài chịu mài mòn đến lớp trong êm ái, thoáng khí.
Bảng mô tả chi tiết cấu tạo giày bảo hộ:
Bộ phận | Chất liệu phổ biến | Chức năng chính | Ưu điểm | Nhược điểm |
Mũi giày | Thép, Composite, Nhôm | Bảo vệ ngón chân khỏi va đập, vật nặng rơi | – Thép: Độ bền cao, giá thành thấp
– Composite: Nhẹ, không dẫn nhiệt, không từ tính |
– Thép: Nặng, dẫn nhiệt, từ tính
– Composite: Giá cao hơn |
Đế giày | Cao su, PU (Polyurethane), TPU, Nitrile | Chống trơn trượt, chống đâm xuyên, chịu nhiệt | – PU: Nhẹ, chống trượt tốt
– Cao su: Bền, chịu nhiệt cao, dẻo dai |
– PU: Khả năng chịu nhiệt thấp
– Cao su: Nặng hơn |
Lớp lót | EVA, Memory foam, Vải kỹ thuật | Thoáng khí, kháng khuẩn, thoải mái | – Memory foam: Êm ái, chống mỏi
– Vải kỹ thuật: Thoáng khí, nhanh khô |
– Memory foam: Giữ nhiệt
– Vải kỹ thuật: Mau hỏng |
Thân giày | Da thật, Da tổng hợp, Vải Cordura | Bảo vệ, chống thấm, thoáng khí | – Da thật: Bền, thấm hút mồ hôi
– Cordura: Chống mài mòn, nhẹ |
– Da thật: Đắt, cần bảo dưỡng- Cordura: Khả năng chống thấm thấp hơn |
Cổ giày | Da mềm, Vải đệm, Neoprene | Bảo vệ mắt cá, thoải mái | – Da mềm: Ôm chân, bền- Neoprene: Co giãn tốt | – Da mềm: Ít đàn hồi- Neoprene: Giữ nhiệt |
Lưỡi gà | Da mềm, Vải đệm | Chống bụi, thoải mái | – Vải đệm: Êm, thoáng khí
– Da mềm: Bảo vệ tốt |
– Vải đệm: Mau bẩn
– Da mềm: Kém thoáng khí |
Giày bảo hộ hiện đại tích hợp nhiều tính năng quan trọng, tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng và môi trường làm việc. Chống va đập là tính năng cơ bản nhất, với khả năng bảo vệ ngón chân khỏi vật nặng lên đến 100kg. Đế giày được thiết kế đặc biệt với rãnh chống trượt, giúp người lao động đứng vững trên các bề mặt trơn như dầu, nước hoặc và chất lỏng khác.
Tính năng chống đâm xuyên là yếu tố quan trọng khác, với lớp đệm đặc biệt (thường bằng thép hoặc kevlar) nằm giữa đế trong và đế ngoài, có khả năng chịu lực đâm xuyên lên đến 1100 Newton. Với những môi trường làm việc đặc thù, giày bảo hộ còn được trang bị khả năng chống tĩnh điện (có điện trở từ 0,1 đến 1000 megaohm), kháng hóa chất (chịu được acid, kiềm, dung môi) và khả năng chịu nhiệt (nhiệt độ lên đến 300°C trong thời gian ngắn).
Ngoài ra, giày bảo hộ hiện đại còn tích hợp công nghệ thoáng khí, giúp chân luôn khô ráo dù làm việc cả ngày. Một số mẫu còn có khả năng cách nhiệt, giữ ấm chân trong môi trường lạnh xuống đến -20°C, hoặc tính năng phản quang giúp nhận diện người lao động trong điều kiện thiếu sáng.
III. Các tiêu chuẩn, chứng nhận & quy định pháp lý về giày bảo hộ
Tiêu chuẩn và chứng nhận đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng và độ an toàn của giày bảo hộ. Việc hiểu rõ các tiêu chuẩn này giúp người sử dụng lựa chọn sản phẩm phù hợp và đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật về an toàn lao động.
Bảng tổng hợp các tiêu chuẩn quốc tế và Việt Nam về giày bảo hộ:
Tiêu chuẩn | Phạm vi áp dụng | Yêu cầu chính | Cập nhật mới nhất |
EN ISO 20345:2024 | Châu Âu/Quốc tế | Mũi giày chịu lực va đập 200J, đế chống đâm xuyên | Bổ sung yêu cầu về kháng khuẩn và bảo vệ mắt cá |
ASTM F2413-2025 | Hoa Kỳ | Bảo vệ ngón chân, chống đâm xuyên, cách điện | Nâng chuẩn chống trượt và khả năng chống cháy |
TCVN 6780:2023 | Việt Nam | Tương đương EN ISO với điều kiện thích ứng khí hậu Việt Nam | Bổ sung yêu cầu về độ thoáng khí trong điều kiện nóng ẩm |
AS/NZS 2210.3:2024 | Úc/New Zealand | Tương đương EN ISO, bổ sung khả năng chống tia UV | Nâng chuẩn bền màu và độ bền với khí hậu nhiệt đới |
CSA Z195:2024 | Canada | Bảo vệ ngón chân, chống đâm xuyên, chống trượt, chống tĩnh điện | Bổ sung yêu cầu về độ bền trong điều kiện băng giá |
JIS T8101:2023 | Nhật Bản | Chuẩn kỹ thuật cao về cấu trúc, độ bền và chất lượng | Nâng chuẩn về tính năng chống rung và giảm chấn |
Ký hiệu tiêu chuẩn trên giày bảo hộ mang ý nghĩa quan trọng, giúp người dùng nhận biết tính năng sản phẩm. Ví dụ, với tiêu chuẩn EN ISO 20345, ký hiệu SB đại diện cho tiêu chuẩn cơ bản, S1 thêm tính năng chống tĩnh điện và hấp thụ năng lượng, S2 bổ sung khả năng kháng nước, còn S3 có thêm đế chống đâm xuyên. Chỉ số SRC cho biết giày có khả năng chống trượt cao nhất (trên cả gạch ceramic và thép), trong khi HRO đảm bảo đế giày chịu được nhiệt độ lên tới 300°C.
Tại Việt Nam, Nghị định số 39/2024/NĐ-CP và Thông tư 04/2024/TT-BLĐTBXH quy định việc cung cấp trang thiết bị bảo hộ lao động, trong đó giày bảo hộ là trang bị bắt buộc cho nhiều ngành nghề. Người sử dụng lao động có trách nhiệm cung cấp giày bảo hộ đạt chuẩn cho người lao động và đảm bảo họ được hướng dẫn sử dụng đúng cách. Vi phạm quy định này có thể bị phạt từ 5 triệu đến 50 triệu đồng, tùy theo mức độ và quy mô vi phạm.
Để nhận biết giày bảo hộ chính hãng, cần chú ý đến tem nhãn có đầy đủ thông tin về tiêu chuẩn, logo và mã vạch xác thực. Các đường may phải đều, chắc chắn và không có dấu hiệu bong tróc. Mũi giày và đế phải được liên kết chắc chắn, không có khe hở. Ngoài ra, mã QR trên sản phẩm chính hãng sẽ dẫn đến trang web xác thực của nhà sản xuất. Các sản phẩm giả thường có mùi cao su hoặc keo mạnh, logo không sắc nét và trọng lượng nhẹ hơn đáng kể so với hàng thật.
IV. Phân loại giày bảo hộ và ứng dụng theo từng ngành nghề
Giày bảo hộ được phân loại dựa trên cấu tạo, tính năng và ngành nghề sử dụng, giúp người lao động lựa chọn sản phẩm phù hợp nhất với môi trường làm việc của mình.
1. Bảng so sánh các loại giày bảo hộ theo cấu tạo:
Loại | Đặc điểm chính | Ưu điểm | Nhược điểm | Ngành nghề phù hợp |
Giày mũi thép | Mũi bằng thép có độ cứng cao | – Bảo vệ tối đa- Giá thành hợp lý
– Độ bền cao |
– Nặng- Dẫn nhiệt và điện
– Khó qua máy dò kim loại |
Xây dựng, cơ khí, khai thác mỏ |
Giày mũi composite | Mũi làm từ vật liệu tổng hợp | – Nhẹ hơn thép (30-50%)
– Không dẫn điện, nhiệt – Không từ tính |
– Giá cao hơn
– Độ bền thấp hơn thép |
Điện, điện tử, logistics, sân bay |
Đế PU | Đế làm từ polyurethane | – Nhẹ- Mềm dẻo, thoải mái
– Cách nhiệt tốt |
– Chịu nhiệt kém
– Dễ mòn trên bề mặt thô ráp |
Nhà máy, văn phòng, y tế, thực phẩm |
Đế cao su | Đế làm từ cao su tự nhiên hoặc tổng hợp | – Chịu nhiệt cao- Chống trơn trượt tốt
– Bền với hóa chất |
– Nặng
– Cứng hơn PU – Giá thành cao hơn |
Dầu khí, hóa chất, nhiệt luyện, luyện kim |
Đế lót chống đinh | Lớp đế trung gian chống đâm xuyên | – Bảo vệ lòng bàn chân
– Tăng độ cứng cho đế |
– Giảm độ mềm dẻo
– Tăng trọng lượng |
Xây dựng, phá dỡ, công trường |
2. Phân loại theo kiểu dáng và ứng dụng:
- Giày thấp cổ (Low-cut): Phù hợp với công việc di chuyển nhiều, không đòi hỏi bảo vệ mắt cá. Thường dùng trong nhà máy, logistics, văn phòng kỹ thuật. Ưu điểm: nhẹ, linh hoạt; nhược điểm: không bảo vệ mắt cá.
- Giày cao cổ (High-cut): Bảo vệ cả mắt cá và phần dưới cẳng chân, thích hợp cho công việc trên công trường, khai thác, leo trèo. Ưu điểm: an toàn cao, hỗ trợ cổ chân; nhược điểm: nặng, kém linh hoạt.
- Ủng bảo hộ (Safety boots): Cao tới giữa bắp chân, chống thấm nước tốt, phù hợp với môi trường ẩm ướt, hóa chất. Ưu điểm: bảo vệ toàn diện, chống thấm tuyệt đối; nhược điểm: nặng nề, nóng khi sử dụng trong thời gian dài.
- Giày thể thao bảo hộ (Athletic safety shoes): Kết hợp tính năng bảo hộ và thiết kế thể thao, thích hợp cho ngành logistics, bán lẻ, kỹ thuật viên. Ưu điểm: thoải mái, nhẹ; nhược điểm: độ bền thấp hơn giày truyền thống.
- Dép bảo hộ (Safety sandals): Phù hợp với môi trường nóng ẩm, ngành thực phẩm, y tế. Ưu điểm: thoáng khí tối đa; nhược điểm: bảo vệ hạn chế.
Trong môi trường xây dựng và công nghiệp nặng, giày cao cổ mũi thép với đế cao su chống đâm xuyên là lựa chọn tối ưu, mang lại khả năng bảo vệ toàn diện từ vật rơi đến vật sắc nhọn. Ngược lại, với ngành điện, điện tử, giày mũi composite, đế PU chống tĩnh điện lại phù hợp hơn do không dẫn điện và nhẹ hơn.
Đối với môi trường hóa chất, cần ưu tiên giày có khả năng kháng hóa chất đặc biệt, thường làm từ cao su nitrile hoặc PVC đặc biệt. Trong khi đó, ngành thực phẩm, y tế đòi hỏi giày dễ vệ sinh, kháng khuẩn và không đọng thực phẩm, thường là loại đế PU liền khối, bề mặt trơn láng.
V. Danh sách và đánh giá các thương hiệu giày bảo hộ uy tín tại Việt Nam & quốc tế
Thị trường giày bảo hộ Việt Nam ngày càng phong phú với sự hiện diện của nhiều thương hiệu trong nước và quốc tế. Dưới đây là đánh giá chi tiết những thương hiệu nổi bật nhất hiện nay:
Bảng tổng hợp và đánh giá các thương hiệu giày bảo hộ hàng đầu:
Thương hiệu | Xuất xứ | Công nghệ nổi bật | Phân khúc giá (VNĐ) | Ưu điểm | Nhược điểm | Đánh giá người dùng |
Jogger | Bỉ | SafetyCell (hấp thụ lực), MetaGuard | 850.000 – 2.500.000 | – Thiết kế thể thao, nhẹ- Đa dạng mẫu mã- Tiêu chuẩn châu Âu | – Giá cao- Một số model kém bền ở khí hậu nhiệt đới | 4.5/5 – “Thoải mái như đi giày thể thao nhưng vẫn đảm bảo an toàn tối đa” |
Hans | Việt Nam | DuroCore (đế bền), AirTech | 450.000 – 1.200.000 | – Giá cả phải chăng- Thiết kế phù hợp chân người Việt- Dễ tìm mua | – Thiết kế chưa đa dạng- Công nghệ chưa tiên tiến bằng hãng quốc tế | 4.2/5 – “Bền bỉ, phù hợp với túi tiền người lao động Việt Nam” |
K2 | Hàn Quốc | K2Safe (chống đâm xuyên), XDry | 700.000 – 1.800.000 | – Chất lượng cao- Thiết kế hiện đại- Độ bền xuất sắc | – Khó tìm size lớn- Ít đại lý phân phối chính hãng | 4.4/5 – “Dùng 3 năm vẫn như mới, đế không mòn dù đi trên bề mặt thô ráp hàng ngày” |
Bata Industrials | Hà Lan | QuattroTech, Tunnelsystem | 900.000 – 2.800.000 | – Công nghệ tiên tiến- Thương hiệu lâu đời- Đạt nhiều chứng nhận quốc tế | – Giá rất cao- Khó tìm phụ tùng thay thế | 4.6/5 – “Đầu tư 1 lần, sử dụng bền lâu, bảo vệ tuyệt đối” |
Ziben | Trung Quốc | SafeStep, ComfortPlus | 350.000 – 850.000 | – Giá rẻ- Mẫu mã đa dạng- Dễ tìm mua | – Chất lượng không đồng đều- Đế nhanh mòn- Thoải mái kém hơn | 3.8/5 – “Phù hợp cho công việc không thường xuyên hoặc để dự phòng” |
Asia | Việt Nam | AsiaFlex, RubberGuard | 400.000 – 950.000 | – Hiểu rõ thị trường Việt Nam- Giá cả hợp lý- Dịch vụ hậu mãi tốt | – Thiết kế hơi cứng- Ít cải tiến công nghệ | 4.0/5 – “Bền bỉ trong điều kiện khắc nghiệt, nhưng hơi nặng so với các hãng khác” |
KingPower | Thái Lan | KingSafe, AirComfort | 550.000 – 1.500.000 | – Cân bằng tốt giữa giá và chất lượng- Nhiều mẫu chống hóa chất- Đế bền | – Kiểu dáng không đẹp- Ít màu sắc lựa chọn | 4.3/5 – “Sử dụng trong môi trường hóa chất 2 năm không hư hỏng, rất đáng đồng tiền” |
Qua đánh giá thực tế từ người sử dụng, thương hiệu Jogger được đánh giá cao về sự thoải mái và thiết kế thể thao, phù hợp với công việc phải di chuyển nhiều. Hans và Asia là lựa chọn phổ biến tại Việt Nam nhờ giá cả hợp lý và thiết kế phù hợp với bàn chân người Việt. Bata Industrials tuy đắt nhưng được đánh giá xuất sắc về độ bền và công nghệ.
Để kiểm tra nguồn gốc xuất xứ và tránh mua phải hàng giả, người tiêu dùng nên mua tại các địa chỉ uy tín như đại lý phân phối chính hãng, cửa hàng thiết bị bảo hộ lao động chuyên nghiệp hoặc website chính thức của nhà sản xuất. Kiểm tra tem nhãn, mã QR, đường may và chất lượng tổng thể sản phẩm trước khi mua là những biện pháp hiệu quả để tránh hàng giả, hàng kém chất lượng.
Đối với các doanh nghiệp cần mua số lượng lớn, nên yêu cầu chứng nhận CO (Certificate of Origin), CQ (Certificate of Quality) và các giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn liên quan. Thực hiện kiểm tra ngẫu nhiên một số sản phẩm trong lô hàng để đảm bảo chất lượng đồng đều.
Thị trường giày bảo hộ Việt Nam đang phát triển mạnh với xu hướng sản phẩm ngày càng nhẹ hơn, thoáng khí hơn nhưng vẫn đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn. Xu hướng giày bảo hộ “lai” giữa giày an toàn và giày thể thao đang được ưa chuộng, đặc biệt trong các ngành công nghiệp nhẹ, logistics và kỹ thuật.